Những ngày khởi nghĩa giành chính quyền sôi động đã thể hiện rõ, đậm nét tinh thần yêu nước, cách mạng của các tầng lớp nhân dân, trước hết là nhân dân lao động, trong đó nông dân là lực lượng cơ bản. Điều đó đã thể hiện rõ nhân tố cơ bản, quyết định thắng lợi là vai trò cách mạng của quần chúng nhân dân huyện Thanh Oai.
Hình ảnh chiến tranh Việt Nam - Ảnh: The Vietnam war
Trong các ngày 20,21,22/08/1945, nhân dân các làng ở xã Thanh Cao, Mỹ Hưng, Bích Hòa, được sự giúp đỡ của cán bộ Việt Minh ở những làng xung quanh, lực lượng cứu quốc tại chỗ đã kêu gọi nhân dân vũ trang nổi dậy khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân.
Khí thế cách mạng của quần chúng nhân dân toàn huyện trong những ngày này mặc dù chịu ảnh hưởng của vỡ đê Đông Lao những đã hòa chung với khí thế cách mạng sôi động của cả nước. Khắp nơi tưng bừng phấn khởi, nhiều người, nhiều đoàn thể hăng hái tham gia hết chỗ này đến chỗ khác, hàng ngày quên cả ăn, nghỉ, tranh thủ chớp thời cơ tiến hành khởi nghĩa giành chính quyền ở làng, xã. Các làng, các xã náo nhiệt như ngày hội lớn. Trước sức mạnh vùng dậy như bão táp của nhân dân, bộ máy chính quyền bù nhìn phong kiến, tay sai phát xít từng thống trị lâu dài ở các xã trong huyện đã sụp đổ nhanh chóng. Hàng trăm tên hương lý, kỳ hào tay sai phản động đã buộc phải trao nộp ấn tín, sổ sách và nhận tội trước nhân dân. Chỉ trong vòng 10 ngày, với tinh thần khẩn trương mau lẹ, kiên quyết, việc khởi nghĩa giành chính quyền ở các thôn, xã trong huyện về cơ bản đã giành thắng lợi hoàn toàn.
.png)
Chiến tranh luôn là nỗi ám ảnh - Ảnh: The Vietnam war
Thắng lợi trong khởi nghĩa giành chính quyền ở các thôn đã làm bừng lên không khí sôi nổi mạnh mẽ của nhân dân, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giành chính quyền ở huyện lỵ. Theo chỉ đạo của tỉnh, sáng ngày 27/08/1945, hàng trăm quần chúng ở Kim Bài và các thôn xã thuộc khu vực xunh quanh huyện lỵ được huy động tham gia cuộc vũ trang biểu tình chiếm huyện lỵ. Bọn nha lại, binh lính còn lại canh giữ huyện đường vội vã mở rộng cửa đón quân khởi nghĩa binh bất động, không dám có hành động phản ứng. Sau khi làm chủ huyện đường, một cuộ mít tinh lớn được tổ chức ngay tại trước cửa huyện. Ủy ban cách mạng lâm thời huyện gồm 5 ủy viên do đồng chí Hồ Văn Thỏa ở Viên Nội (Ứng Hòa) làm Chủ tịch đã ra mắt quần chúng trong niềm tin tưởng phấn khởi của đông đảo các tần lớp nhân dân.
Quá trình chuẩn bị và xây dựng lực lượng đó, Đảng bộ và nhân dân Tthanh Oai có niềm tự hào chính đáng đã bảo vệ an toàn nhiều cán bộ lãnh đạo của Trung ương Đảng, của xứ ủy Bắc kỳ và của tỉnh ủy Hà Đông trong hoàn cảnh khó khăn hiểm nghèo nhất. Đó chính là một đóng góp tích cực, quan trọng của nhân dân Thanh Oai vào sự nghiệp cách mạng đã chứng minh và bổ sung, làm sáng tỏ những quy luật cách mạng đúng đắn mà lý luận cách mạng của chủ nghĩa Mác – Lênin đã vạch ra, đó là quy luật biến lý luận cách mạng thành sức mạnh vật chất khi lý luận cách mạng được tuyên truyền sâu rộng và thâm nhập trong quần chúng nhân dân, quy luật về mối quan hệ nhận thức và thực tiễn, quy luật xây dựng lực lượng cách mạng; quy luật khởi nghĩa từng phần kết hợp với tổng khởi nghĩa, quy luật về bạo lực, cách mạng, về thời cơ cách mạng.
Nguồn: Ban tuyên giáo huyện ủy Thanh Oai