Nhắc đến xã Dân Hòa, chúng ta đều biết tới đến đất học làng Canh Hoạch nổi tiếng của vùng. Ở kỳ II - 4/2015, độc giả đã được biết tới các trạng nguyên Nguyễn Đức Lượng; Nguyễn Thuyến; Phạm Bá Ký và Nguyễn Khuông Lễ. Kỳ này, chúng tôi trân trọng giới thiệu 02 trạng nguyên cuối cùng của xã Dân Hòa là: Nguyễn Thuật và Trần Bảo (Trạng nguyên thứ 11 và 12 trong 50 trạng nguyên Thanh Oai).
.png)
Cách Hà Nội hơn 20 cây số về hướng Tây Tây Nam, từ Hà Đông theo Quốc lộ số 6, đến Ba La, rẽ trái, theo đường 22 tới Ngã tư Vác, ta sẽ đến một ngôi làng cổ – mảnh đất địa linh sinh nhân kiệt, nơi phát tích của nhiều bậc hiền tài đất nước.
Làng có tên nôm là làng Vác (xưa là Cổ Hoạch), nay là làng Canh Hoạch, xã Dân Hòa, huyện Thanh Oai (Hà Tây cũ), Hà Nội. Nơi đây có dòng họ Nguyễn, một dòng họ nổi tiếng có “Trạng cậu, Trạng cháu” - "Nguyễn Đức Lượng - Nguyễn Thuyến", sinh nhiều danh thần, danh tướng, nhiều người đỗ đại khoa có công với dân, với nước.
.png)
Số lượng và tỷ lệ Trạng nguyên - Tiến sĩ xưa ở xã Dân Hòa - Nguồn: Cục lưu trữ văn hóa Thanh Oai
Nguyễn Thuật - Ông là người làng Canh Hoạch huyện Thanh Oai trấn Sơn Nam, nay thuộc xã Dân Hòa, huyện Thanh Oai. Nguyễn Thuật thi đỗ Tiến sĩ khoa Ất Sửu (1505) niên hiệu Đoan Khánh thứ 1 đời Lê Uy Mục. Làm quan đến Đề Hình Giám sát ngự sử.
Một người ngoài dòng họ Nguyễn đỗ đạt rất cao khi mới 30 tuổi là ông Trần Bảo, sinh năm 1512 vốn người làng Quan Sơn, huyện Thanh Lâm, thị trấn Hải Dương. Sau dời đến ở làng Canh Hoạch, xã Dân Hòa, huyện Thanh Oai. Ông đỗ Tiến sĩ khoa Tân Sửu (1541) niên hiệu Quảng Hòa thứ 1 đời Mạc Phúc Hải. Sau lại thi đỗ khoa Đông các. Làm quan đến Tham chính, tước Phạm Bá.
Hương Linh - Thanh Oai
(Mời Quý độc giả đón đọc kỳ VII - Khoa Bảng Trạng nguyên xã Thanh Cao)